Εκρηκτικό το δημογραφικό στα Τρίκαλα και σ’ όλη την Ελλάδα

Γράφει ο/η

newsroom

Δυσοίωνα είναι τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το δημογραφικό στην Ελλάδα, καθώς το 2023 σημειώθηκε ελαφρά κάμψη (0,1%) στον πληθυσμό, ενώ το 23,3% είναι άνω των 65 ετών.

Τα στοιχεία καταδεικνύουν πως το περασμένο έτος όχι μόνο μειώθηκε ο πληθυσμός της χώρας αλλά και ότι σχεδόν 1 στους 4 κατοίκους είναι άνω των 65. Το ισοζύγιο μεταξύ γεννήσεων και θανάτων ήταν αρνητικό, καθώς οι γεννήσεις ήταν 71.249 και οι θάνατοι 127.169.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο μόνιμος πληθυσμός της Χώρας κατά την 1η Ιανουαρίου 2024 εκτιμάται σε 10.400.720 άτομα (5.096.893 άνδρες και 5.303.827 γυναίκες), μειωμένος κατά 0,1% σε σχέση με τον αντίστοιχο πληθυσμό της 1ης Ιανουαρίου 2023 που ήταν 10.413.982 άτομα.

Σε ότι αφορά την ΠΕ Τρικάλων ο πληθυσμός ανέρχεται στα 119.864 άτομα. Συγκεκριμένα 59.722 άνδρες και 60.142 γυναίκες.
Το ζήτημα είναι αν μπορεί να υπάρξει αναστροφή αυτής της πραγματικότητας τόσο σε επίπεδο Τρικάλων όσο και ευρύτερα σε επίπεδο χώρας καθώς το δημογραφικό είναι για πολλούς, το πρωταρχικό εθνικό πρόβλημα.
Για να βρούμε τις λύσεις πρέπει πρώτα να διακρίνουμε τα προβλήματα», σημειώνει ο καθηγητής  κ. Κοτζαμάνης, διακρίνοντας πέντε άξονες: «Στις χώρες όπου τα ζευγάρια κάνουν πολύ λιγότερα παιδιά από αυτό που επιθυμούν, πρώτον η έλευση και το μεγάλωμά τους κοστίζει πολύ.

Επιπλέον, υπάρχουν έμφυλες διακρίσεις στον δημόσιο και ιδιωτικό βίο που δυσκολεύουν τις γυναίκες και παράλληλα μεγάλες ασυμβατότητες στην οικογενειακή και στην εργασιακή ζωή, εις βάρος πάλι των γυναικών που αναλαμβάνουν περισσότερες υποχρεώσεις.

Τα τελευταία χρόνια προστέθηκε μια δυσκολία παραπάνω για τα ζευγάρια που δεν έχουν παραχωρημένη κατοικία από γονείς ή παππούδες, καθώς στα αστικά κέντρα η τιμή της κατοικίας είναι εξαιρετικά υψηλή και σε αναντιστοιχία με τα εισοδήματά τους.

Τέλος, στα νέα ζευγάρια υπάρχει εξαιρετική αβεβαιότητα για το μέλλον, όχι μονάχα για το παρόν. Οταν δεν βλέπουν ορίζοντα, δεν είναι πρώτο μέλημά τους να κάνουν οικογένεια. Τα νέα ζευγάρια χρειάζονται μέτρα αισιοδοξίας ότι μπορούν να μείνουν εδώ και να κάνουν οικογένεια. Μέχρι τότε θα μείνουμε στα επιδόματα και τα vouchers», καταλήγει ο ίδιος.

Κρίσιμοι δείκτες μετανάστευση και γήρανση
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πληθυσμού του ΟΗΕ, από το 2100 και εξής, καμία ήπειρος δεν θα αυξάνει τον πληθυσμό της. «Η μείωση της γονιμότητας από το 1950 και μετά, είναι εξάλλου, σταθερή σε όλο τον κόσμο. Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο», παρατηρεί ο Παύλος Μπαλτάς, ερευνητής, με ειδίκευση στο δημογραφικό, του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ).

Εξετάζοντας όμως το δημογραφικό μόνο από τη σκοπιά της οικογένειας αφήνει τη συζήτηση ημιτελή, καθώς όπως εξηγεί ο ίδιος: «Το δημογραφικό φαινόμενο έχει τρεις διαστάσεις: τη μείωση της γονιμότητας, την αύξηση των ατόμων άνω των 65 ετών και το τρίτο είναι το αρνητικό μεταναστευτικό ισοζύγιο. Δηλαδή στις χώρες που όσοι φεύγουν είναι περισσότεροι από αυτούς που έρχονται, έχουμε και μείωση του πληθυσμού. Η Ελλάδα μπήκε στην ομάδα αυτών των χωρών το 2010. Μέχρι την κρίση το έλλειμμα γεννήσεων-θανάτων που δημιουργούσαμε το κάλυπτε η μεταναστευτική ροή, οπότε και είχαμε σταθεροποίηση του πληθυσμού μας».

Το ίδιο το brain drain, απότοκο της οικονομικής κρίσης την περασμένη δεκαετία, είχε το δικό του δημογραφικό αποτύπωμα. «Αυτά τα 600.000 άτομα που έφυγαν, ήταν άτομα αναπαραγωγικής ηλικίας. Οπότε εκτός όλων των άλλων που χάσαμε με τη μετακίνησή τους, δεν έχουμε και τις γεννήσεις που θα είχαμε από αυτόν τον πληθυσμό. Χαμένες γεννήσεις, που ναι μεν δεν θα άλλαζαν πολύ τον δείκτη που βρίσκεται στο 1,3, αλλά θα ήμασταν σίγουρα καλύτερα από ό,τι είμαστε τώρα», παρατηρεί ο κ. Μπαλτάς που εκτιμά ωστόσο ότι εκτός από τις γεννήσεις πρέπει να δοθεί έμφαση στη γήρανση. «Γιατί αυτοί που θα γεράσουν έχουν γεννηθεί», όπως λέει χαρακτηριστικά.

«Το 2050, το 1/3 του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών, που σημαίνει καταρχάς ότι το σύστημα υγείας θα δεχθεί μεγάλες πιέσεις. Αυτό πρέπει άμεσα να θωρακίσουμε και να βελτιώσουμε, καθώς ήδη υπάρχουν περιοχές, όπως η Ευρυτανία που ο ο πληθυσμός έχει αρχίσει να αντικαθίσταται πλήρως από άτομα μόνο μεγάλης ηλικίας». Σύμφωνα με τον ερευνητή, το ζητούμενο δεν είναι μόνο η ανακοπή της μείωσης του πληθυσμού, αλλά και η παραγωγική διαχείριση του πληθυσμού που θα υπάρξει σε αυτή τη χώρα τις επόμενες δεκαετίες. «Μπορούμε να μετατρέψουμε τις λιγότερες γεννήσεις σε πλεονέκτημα;» διερωτάται. «Να είναι τα παιδιά μας καλύτερα καταρτισμένα και να έχουνε καλύτερες παροχές. Ισως αυτή είναι μια λύση».