Βαθιά το χέρι στην τσέπη για δαπάνες υγείας

Γράφει ο/η

newsroom

Τεράστιες ανισότητες μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ όσον αφορά στην επιβάρυνση των νοικοκυριών από δαπάνες υγείας αποκαλύπτουν τα νέα στοιχεία της Eurostat. Για πάνω από το ένα τρίτο των συνολικών δαπανών οι Έλληνες βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη (34,3%), όταν ο μέσος όρος στην Ευρώπη δεν ξεπερνά το 14,6%.

Στο σύνολο της ΕΕ, κατά μέσο όρο οι εισφορές υποχρεωτικής ασφάλισης καλύπτουν το 51% των δαπανών υγείας, ενώ κατά 30% καλύπτεται από τις κυβερνήσεις, αφήνοντας τα νοικοκυριά εκτεθειμένα σε άμεσες ιδιωτικές πληρωμές που συχνά επιβαρύνουν δραματικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό («out of pocket»). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα φτωχότερα νοικοκυριά να αποφεύγουν ή να αναβάλλουν τις επισκέψεις στον γιατρό για τις καθιερωμένες εξετάσεις ή όταν προκύπτει ένα πρόβλημα υγείας που απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση.

Το 2024, για παράδειγμα, πάνω από ένας στους πέντε πολίτες (21,9%) άνω των 16 ετών που χρειάστηκε ιατρικές εξετάσεις ή θεραπεία, δήλωσε ότι δεν τις έκανε λόγω οικονομικής αδυναμίας, μεγάλης αναμονής ή απόστασης από τους παρόχους υγείας. Τις επισημάνσεις της Eurostat για την Ελλάδα επιβεβαιώνει και η πρόσφατη έρευνα (2008 -2025) των καθηγητών Μιχάλη Χλέτσου και Χαράλαμπου Οικονόμου για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, όπου γίνεται λόγος για «υγειονομική φτωχοποίηση» του πληθυσμού.

Σύμφωνα με αυτήν, το 2023 το 3% των νοικοκυριών ήταν εξαθλιωμένα ή περαιτέρω φτωχοποιημένα έπειτα από πληρωμές από την τσέπη τους, ενώ καταστροφικές δαπάνες υγείας (40% του εισοδήματος αφαιρουμένων των δαπανών διαβίωσης) αντιμετώπισε το 10% των νοικοκυριών έναντι 7% το 2008, οι οποίες αφορούσαν κυρίως φάρμακα και ιατρική περίθαλψη εξωτερικών ασθενών. Αυτό σημαίνει ότι τα νοικοκυριά είτε βρέθηκαν σε δυσχέρεια κάλυψης βασικών αναγκών είτε αναγκάστηκαν να ξοδέψουν αποταμιεύσεις, να πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία ή να δανειστούν.

Όπως φαίνεται στη λίστα με τις 34 χώρες-μέλη της ΕΕ που συμπεριλαμβάνονται στην έρευνα της Eurostat για τις άμεσες ιδιωτικές πληρωμές υγείας, η ψαλίδα είναι εντυπωσιακά διευρυμένη: Από το 8,5% του Λουξεμβούργου, το ποσοστό εκτινάσσεται στο 35,5% της Βουλγαρίας η οποία βρίσκεται στην κορυφή.

Στη δεύτερη και τρίτη θέση αντιστοίχως κατατάσσονται η Λετονία (35,1%) και η Ελλάδα (34,3%). Ακολουθούν η Σερβία (32,1%), η Λιθουανία (31,4%) και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (31%), όλα κράτη της Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης.

Στον αντίποδα, οι χαμηλότερες επιβαρύνσεις των νοικοκυριών εντοπίζονται μετά το Λουξεμβούργο (8,5%), στη Γαλλία (8,9%), στην Κροατία (9,4%), στην Ιρλανδία (10,6%) και στη Γερμανία (10,7%).

Ανάμεσα στις πέντε μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες, η Ιταλία έχει το υψηλότερο ποσοστό (22,3%), ακολουθούμενη από την Ισπανία (20,9%). Η Γαλλία και η Γερμανία βρίσκονται στις χαμηλότερες θέσεις αυτής της ομάδας, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο, με 15,9% (δεδομένα 2019) βρίσκεται λίγο πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Χαμηλά παραμένουν τα ποσοστά και στις σκανδιναβικές χώρες: Σουηδία (13,4%), Δανία (13,9%), Νορβηγία (14,1%), Φινλανδία (16,1%), με την τελευταία να είναι η μόνη που βρίσκεται λίγο πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2023 (ή το πλησιέστερο διαθέσιμο έτος), ο μέσος πολίτης της ΕΕ πλήρωσε 542 ευρώ ετησίως από την τσέπη του για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οι δαπάνες μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών κυμαίνονται από 116 ευρώ στη Μολδαβία έως 2.396 ευρώ στην Ελβετία.

Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, το εύρος είναι εξίσου μεγάλο: Από 136 ευρώ στην Κροατία έως 1.176 ευρώ στο Βέλγιο. Οι πολίτες της Νορβηγίας καταβάλλουν επίσης πάνω από 1.000 ευρώ ετησίως (1.158 ευρώ).

Συγκρίνοντας τις πέντε μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες, φαίνεται ότι οι Γάλλοι πολίτες πληρώνουν τα λιγότερα από την τσέπη τους, μόλις 410 ευρώ ετησίως – κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Αντιθέτως, η Ιταλία βρίσκεται ψηλά στη λίστα με 718 ευρώ, η  Γερμανία πιο κάτω με 652 ευρώ, το Ηνωμένο Βασίλειο με 609 ευρώ (δεδομένα 2019) και η Ισπανία με 596 ευρώ.